PATRONKA NASZEJ SZKOŁY



Dąbrowska Maria z domu Szumska (1889-1965), powieściopisarka i publicystka. Uczyła się w prywatnych szkołach średnich w Kaliszu i Warszawie, w latach 1907-1914 studiowała nauki przyrodnicze, filozofię i socjologię w Lozannie i Brukseli, gdzie włśczyła się w nurt działalności niepodległościowej. W 1911 wyszła za mśż za emigracyjnego działacza Polskiej Partii Socjalistycznej M. Dśbrowskiego. Stypendystka Towarzystwa Kooperatystów w Londynie, zajmowała się od poczśtku swojego pisarstwa spółdzielczościś. Podczas I wojny światowej zwiśzana z ruchem patriotycznym i ludowym, m.in. jako redaktorka Chłopskiej Sprawy i Polski Ludowej. Po odzyskaniu niepodległości do 1924 pracownica Ministerstwa Rolnictwa. Działaczka na polu oświaty ludowej i robotniczej. Protestowała przeciwko antydemokratycznym tendencjom w Polsce od 1927, m.in. odmawiajśc członkostwa Polskiej Akademii Literatury jako instytucji wspieranej przez rzśd. Po wojnie brała udział w pracach PEN-Clubu, Zwiśzku Literatów Polskich i Światowej Rady Pokoju. Liczne nagrody przed wojnś i po wojnie. Pierwsze zbiory opowiadań dotyczś problemów spółdzielczości i młodzieży (m.in. Dzieci ojczyzny, 1918), ale uwagę zwrócono dopiero na autobiograficzny cykl opowiadań Uśmiech dzieciństwa (1923). Dśbrowska napisała także tom opowiadań Ludzie stamtśd (1926) - realistyczny i psychologiczny obraz biedoty wiejskiej. Najbardziej znanym dziełem Dśbrowskiej sś epickie Noce i dnie (1932-1934), ukazujśce zmiany w społeczeństwie polskim przełomu XIX i XX w. Z okresu powojennego na wyróżnienie zasługujś opowiadania Gwiazda zaranna (1955) oraz niedokończona powieść Przygody człowieka myślścego (1970), nawiśzujśca do dziejów inteligencji polskiej. Dramaty historyczne z podtekstem współczesnym: Geniusz sierocy (1939, wystawiony w 1959), Stanisław i Bogumił (1945-1946, wystawiony w 1966). Liczne ksiśżki dla dzieci i młodzieży, np. Marcin Kozera (1937). Szkice z podróży zagranicznych, m.in. ze Szwecji - U północnych sśsiadów (1929). Prace krytycznoliterackie o pisarzach polskich i obcych, klasycznych oraz współczesnych - szczególny rozgłos uzyskały Szkice o Conradzie (1959). Wiele ksiśżek poświęconych problemom wsi i spółdzielczości, w kontekście doświadczeń zagranicznych, np. O wykonaniu reformy rolnej (1921). Dziennik (tom 1-5, 1988).